Deprem, vatandaşta ciddi sigorta bilinci oluşturdu. Bir taraftan deprem bölgesinde binlerce konutun yıkılması, her iki konuttan birinin zorunlu deprem sigortası ile sigortalı olması ve konutlardaki hasarların DASK tarafından ödenmesi; diğer taraftan beklenen İstanbul depremine yönelik senaryolar, sigortayı gündeme taşıdı.
Öyle ki, hiç ilgisi olmayanlar bile ‘Acaba sigorta yaptırsak mı?’ diye sormaya; sigortalı olanlar da ‘Acaba eksik bir şeyler var mı?’ diye sorgulamaya başladı. Nitekim haftalardır okuyuculardan çokça soru alıyorum. Hepsine tek tek cevap vermek yerine, en çok merak edilenlere değineyim.
KONUTUN PİYASA DEĞERİNİ ÖDEMEZ
Kahramanmaraş depremi gösterdi ki, konutlar için tek başına zorunlu deprem sigortası yeterli değil. Mutlaka, DASK’ın verdiği teminatın üzeri için konut sigortası da yapılması gerekiyor. Çünkü DASK’ın, ödeyeceği en yüksek hasar rakamı 640 bin lira. Ayrıca, konuttaki eşyalar DASK’ın kapsamına girmiyor. Okuyuculardan gelenlere baktığımda, vatandaşın kafasında konut sigortaları hakkında soru işaretleri var. Aslında vatandaşın sorusu şu; ‘Konutumun piyasa değeri 7 milyon TL, DASK bunun 640 bin TL’sini ödüyor, konut sigortası kalan 6 milyon 360 bini bana ödeyecek mi?’
Öncelikle, DASK yaptırmadan, depreme karşı konut sigortası yapılamıyor. Önce zorunlu deprem sigortasını, üzeri için de konut sigortası yaptıracaksınız. Bugün hem konutunuz hem de içindeki eşyanız için konut sigortası yaptırmak istediğinizde; yıllık ortalama fiyat 3 bin 500 TL. Sadece eşyanız için deprem teminatı alırsanız ödeyeceğiniz yıllık prim 1.500 TL.
Konutunuza hem DASK hem de eşya dahil konut sigortası yaptırdınız. Deprem olup da konutunuz yıkılırsa DASK, poliçede yazan standart olan teminat tutarını öder. Konut sigortası ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın her yıl yayınladığı metrekareye göre hesaplanan bina inşa maliyetini öder. Yani, konutunuzun yeniden inşa bedelini öder. Hiçbir şekilde sigorta, konutun piyasa değerini ödemez. Neden? Birincisi, konutun satış değeri ya da piyasa değeri sigortayı ilgilendirmez. İstanbul’dan örnek vermek gerekirse; aynı vasıfta Bebek’teki konutun değeri ile Bağcılar’daki konutun satış değeri arasında uçurum vardır ama sigorta değerleri aynıdır. Aradaki fark; arsa değeridir, semt değeridir, satıcının kafasına göre belirlediği fiyattır, emlakçıların köpürtmesidir, piyasa şartlarıdır. Bunlar sigortayı ilgilendirmez. Sigorta ne yapar? Konutun güncel metrekare maliyetine, yapının özelliğine göre hesaplanan sigorta bedelini, enflasyonu da hesaba katarak öder.
BU HESABA DİKKAT!
Örnekle anlatayım. Çok kaba bir hesapla anlatacağım. 100 metrekare konutunuz var. Zorunlu deprem sigortası yaptırdınız ve DASK, metrekare birim maliyeti olan 3 bin 16 lira üzerinden, 301 bin 600 TL teminat verdi. Üstü için de konut sigortası yaptırdınız. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın lüks konutlar için belirlediği metrekare birim maliyeti 6.200 TL ama sigorta şirketlerinin çoğu 10.000 TL üzerinden (metrekare bedelini 12-13 bin TL olarak uygulayan şirketler de var) hesaplıyor. Bu durumda konut sigortasının vereceği teminat 1 milyon TL. Bir de 200 bin TL’ye eşya sigortası aldınız diyelim.
Konutunuz depremde yıkılırsa DASK size 301 bin 600 TL ödeyecek. DASK’ın dışında 1 milyon TL sigorta teminatınız vardı. Konut sigortasında DASK’ın üzeri için deprem teminatı aldığınızdan; DASK’ın ödediği 301 bin 600 TL tazminat, 1 milyon TL’den düşülecek ve konut sigortasına 698.400 TL kalacak. Kafanızı fazla karıştırmayayım. Bunun üzerine enflasyon korumasını ve eşya sigortasını eklediğinizde konut sigortası size 1 milyon 300 bin TL’ye yakın bir tazminat ödeyecek. Üzerine DASK’ın ödediğini de koyun; depremde yıkılan konutunuz için sigortadan kabaca 1 milyon 602 bin TL tazminat alacaksınız.
POLİÇENİZİ KONTROL EDİN
Şunu da belirteyim; her konut sigortası deprem teminatı içerir diye bir kural yok. Mesela, depremde ortaya çıktı; kimi bankalar, konut sigortası yaparken ‘yer kayması, toprak kayması’ gibi teminatları poliçeye eklemiş ama depremi eklememiş. Gelen şikayetlerden gördüğüm kadarıyla bu şekilde mağdur olan çok fazla depremzede var. Bu konuda yapacak bir şey de yok. Ancak tavsiyem, bankadan kredi ile konut alanlar, poliçelerini kontrol etsinler. Deprem teminatı yoksa hemen ekletsinler.
