2005 yılı Aralık ayı… Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Balduk, bir mektup gönderdi. Mektupta söze şöyle girmişti:
- 3 yıl uğraştım, 5 milyon dolara bir fabrika kurdum. 1 milyon dolarım uçtu…
Balduk, Kahramanmaraş’a davet ettiğinde gezdiğim Nazar Tekstil dokuma fabrikasının kuruluş öyküsünü anlatmıştı:
- 2003 başında 1 milyon dolarlık fonum vardı. Hazine Bonosu veya borsada değerlendirmeyi düşündüm. O günlerde iş insanı arkadaşlarımı hep yatırıma teşvik ediyordum. Onlar, “Sen neden yapmıyorsun?” dediler, çelişki oluşmasın diye yatırıma soyundum.
600 dönüm arazi sattığını, banka kredisi de kullandığını belirtti:
- 5 milyon dolara Kahramanmaraş Organize Sanayi Bölgesi’nde Nazar Tekstil dokuma fabrikasını kurdum.
Fabrikanın 2004 yılı ikinci çeyreğinde üretime başladığını anımsattı:
- İç pazar, ithalat kaydıyla gelen mallarla doldu, biz de ihracata yöneldik. 15 ülkeye ihracat yapmaya başladık. 2005’te ihracatımız ciroda yüzde 40’a ulaştı. Ancak, ihracatta beklediğimiz kârlılığa ulaşamadık.
“Aşırı değerli TL ihracatı vurdu” gibi bir yakınma yerine, dışarıda oluşan talebi karşılamak, verimlilik ve kârlılığı artırmak için 5 milyon dolarlık makine yatırımı yapmak gerektiği kanısına vardığını, ancak ikilem yaşadığını bildirdi:
- “Ek yatırım yerine 5 milyon dolara mal olan fabrikamı satsam ne olur?” diye düşündüm. Araştırdım, fabrikaya 4 milyon dolara alıcı bulabileceğimi gördüm.
Bu durum aklına takıldı:
- AB müzakere süreci ile birlikte taşı toprağı, şirketleri değerlenen Türkiye’nin en huzurlu bölgelerinden birinde bulunan, ihracat da yapabilen fabrikamın değeri 1 milyon dolar düştüyse bunda bir sorun vardı.
Balduk, 2003 yılına, fabrika yatırımına başlamadan öncesine dönüp hesap yaptığını paylaştı:
- 2003’te 1 milyon dolarımla Hazine Bonosu alsam, borsa veya faizde değerlendirsem param 2.5-3 milyon dolara ulaşabilirdi.
Yaptığı hesapla çileden çıktı:
- Yatırım yaptım, 1 milyon dolarım uçtu. Şimdi 5 milyon dolarlık makine yatırımına kredim hazır ama korkuyorum. Bu hesap ortadayken kim yatırım yapar?
Mektubunda ekonomideki olumlu gelişmelerin altını çizmeyi de unutmamıştı:
- Siyasi istikrar, ekonomik istikrar getirdi. Mali disipline uyuldu. Makro açıdan güzel sonuçlar ortaya çıktı.
Sonra şu nokta üzerinde durdu:
- TL yüzde 25 aşırı değerli, Çin parası ise yüzde 35-40 değersiz. Bu ortamda rekabet çok güç. Sanayi desteği olmayan, yeterince istihdam yaratmayan büyüme Türkiye’yi nerelere götürür? Türkiye, finans hareketleriyle, hizmet sektörüyle tatmin olabilir mi?
Pazar günü üzücü haberi yazıişleri müdürümüz Handan Sema Ceylan verdi:
- Mehmet Balduk vefat etti…
O anda TOBB’da Rifat Hisarcıklıoğlu’nu Yönetim Kurulu Başkanlığına taşıyan süreçte Balduk’un oynadığı etkili rol gözümün önünden geçti.
Balduk, hem Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası’na, hem de TOBB’a damga vuran isimlerden biri olmuştu.
Arşive girdim, Aralık 2005’te bana gönderdiği mektubunu içeren yazımı buldum:
• Yatırım yaptım, 5 milyon dolarım uçtu…
2005 yılı, AB ile tam üyelik müzakerelerine başlamış, doğrudan yabancı sermaye çekmede rekorlara doğru yol alan, parasından 6 sıfır atan, aşırı değerli TL’den yakınma noktasına ulaşan Türkiye…
Bugün, aşırı değersiz TL, dibe vuran alım gücü, CDS puanı (risk primi) 900’ü aşan, AB ile Gümrük Birliği’ni güncellemeyi bile sağlayamayan, belirsizlik ortamında kıvranan bir Türkiye…
İkisinin de mimarı AK Parti iktidarı… Ne ilginç değil mi?
Mehmet Balduk’a Allah’tan rahmet diliyorum.
‘Komşuda var, benim de olsun’ anlayışı geride kaldı
2008 yılı Temmuz ayı… Dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Mısır seyahatini izleyen gazeteciler arasında Güngör Uras ve ben de varız.
Güngör Abi, dönüş yolunda uçaktaki sohbet sırasında bir soruya şöyle girdi:
- Kahramanmaraş’ta 15 iplik tesisi kapanmış.
Cumhurbaşkanı Gül, soruyu şöyle yanıtladı:
- Bazı yatırımlarda, “Komşu yaptı, ben de yapayım” mantığı vardı. Şimdi onlar döviz kuru yüzünden yol kazasına uğruyor.
Gül’ün bu sözlerini yazdım, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Mehmet Balduk anında aradı:
- Kahramanmaraş’a yanıt hakkı doğdu…
Balduk, öncelikle iplikte fazla kapasite olduğu görüşüne karşı çıktı:
- Bugün Türkiye, kurulu kapasitemiz kadar iplik ithal ediyor. Demek ki ihtiyaç var, kapasite fazla değil.
Ardından “Sadece Kahramanmaraşlı zorda” gibi bir izlenim oluştuğunu vurguladı:
- Ben bazı açıklamalar yaptım, bu yüzden Kahramanmaraş üretimde, ihracatta, iş hayatında yaşanan sıkıntıların simgesi konumuna geldi. Aslında sıkıntı her sektörde ve Türkiye’nin dört bir yanında var.
Sonra da şu noktanın altını çizdi:
- “Komşuda var, benim de olsun” anlayışı Kahramanmaraş açısından çok gerilerde kaldı…
O günlerde bu yazım, Kahramanmaraş’ın yerel gazetelerinde şu başlıkla yer aldı:
• Balduk’tan Cumhurbaşkanı Gül’e cevap…
Saçım çıksın görüşelim
Bu yılın Şubat ayının son günü, Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Balcıoğlu’nun davetiyle, Hakan Güldağ, Şeref Oğuz ve Handan Sema Ceylan’la birlikte Kahramanmaraş’tayız.
Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Üyesi Nazlı Ceylan Balduk Kurtul’a babası Mehmet Balduk’u sordum, yanıtladı:
- Doktor kontrolü için İstanbul’a gitti…
Ardından babasını görüntülü aradı. Baba Balduk’a takıldım:
- Başkan, arayı çok açtık, epeydir görüşemedik, sohbet edemedik.
Şu yanıtı verdi:
- Kanser tedavim bitti gibi. Biraz toparlanayım, saçım da çıksın, görüşelim.
Olmadı, kalp krizi Mehmet Balduk’u aramızdan erkenden çekip aldı…
Mekanı cennet olsun…